Ο πολυμήχανος Οδυσσέας, ο βασιλιάς που κέρδισε τον Τρωικό Πόλεμο αλλά προκάλεσε την οργή του Ποσειδώνα

Ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας, βασιλιάς της Ιθάκης. Γυναίκα του ήταν η Πηνελόπη, που μαζί της απόκτησε τον Τηλέμαχο.

Αναφέρεται σαν ένας από τους σπουδαιότερους ήρωες της Ιλιάδας. Στην Οδύσσεια είναι το κεντρικό πρόσωπο. Είχε πάρει μέρος στον Τρωικό πόλεμο σαν αρχηγός των Κεφαλλήνων με δώδεκα καράβια. Στην Ιλιάδα παρουσιάζεται σαν άντρας γενναίος και τολμηρός, συνετός και πανέξυπνος. Πήρε μέρος μαζί με το Διομήδη σε νυχτερινή αναγνώριση του στρατοπέδου των εχθρών. Στους νεκρικούς αγώνες, που έγιναν προς τιμήν του Πάτροκλου, νίκησε σε αγώνα δρόμου.

Στην Οδύσσεια πάλι περιγράφονται οι περιπέτειες του από τη στιγμή που ξεκίνησε από την Τροία, μαζί με το Μενέλαο, για να επιστρέψει στην πατρίδα. Η περιπλάνησή του κράτησε δέκα ολόκληρα χρόνια. Οι περιπέτειες του ήταν πολλές: πολέμησε τους Κίκονες στη Θράκη, έμεινε στη χώρα των Λωτοφάγων, έπειτα των Κυκλώπων. Από εκεί κατόρθωσε να σωθεί χάρη στη μεγάλη εξυπνάδα του. Ύστερα επισκέφτηκε το νησί του Αιόλου και παρέλαβε απ' αυτόν ένα ασκί, που έκλεινε μέσα του όλα τα είδη των ανέμων. Έτσι έφτασε στη χώρα των Λαιστρυγόνων. Έπειτα πήγε στο νησί της μάγισσας Κίρκης και από κει κατέβηκε στον Άδη με τις δικές της υποδείξεις. Στον Άδη συνάντησε το μάντη Τειρεσία, που του προφήτευσε τα μέλλοντα. Όταν έφυγε από το νησί της Κίρκης, χρειάστηκε να περάσει από το νησί των Σειρήνων. Για να σωθεί από τη γοητεία τους, ζήτησε και τον έδεσαν στο κατάρτι του καραβιού του. Εξάλλου κατόρθωσε να περάσει σώος το στενό, όπου κατοικούσαν τα δυο τέρατα, η Σκύλα και η Χάρυβδη. Τέλος έφτασε στο νησί Τρινακρία. Στον τόπο αυτό έβοσκαν οι ιερές αγελάδες του Ήλιου. Οι σύντροφοι του Οδυσσέα τόλμησαν και τις έσφαξαν. Ο Δίας εξοργίστηκε και τους κατακεραύνωσε μαζί με το καράβι. Σώθηκε μόνο ο Οδυσσέας, που κατέφυγε στο νησί Ορτυγία. Σ' αυτό κατοικούσε η νύμφη Καλυψώ, που τον κράτησε εφτά χρόνια. Τέλος αφού έφτιαξε μια σχεδία, αναχώρησε. Σε λίγο όμως ναυάγησε και αναγκάστηκε να βγει ναυαγός στο νησί των Φαιάκων, τη Σχερία. Εκεί τον προστάτεψαν ο βασιλιάς Αλκίνοος και η κόρη του Ναυσικά και τον βοήθησαν να επιστρέψει στην Ιθάκη.

Όταν έφτασε, διαπίστωσε ότι στα ανάκτορα ζούσαν με τα αγαθά του νέοι που προέρχονταν από ευγενείς οικογένειες των γύρω νησιών και της Ιθάκης. Καθένας απ' αυτούς ήθελε να παντρευτεί τη γυναίκα του Πηνελόπη, γιατί πίστευαν ότι ο Οδυσσέας δε ζει. Γι' αυτό ονομάστηκαν μνηστήρες της Πηνελόπης. Ο Οδυσσέας όμως τους σκότωσε όλους με το τόξο του. Τον βοήθησαν ο γιος του Τηλέμαχος και ο Εύμαιος, ο πιστός χοιροβοσκός του. Αυτός ήταν άλλωστε ο μόνος άνθρωπος που τον είχε αναγνωρίσει, όταν επέστρεψε στην πατρίδα. Μόλις όμως σκότωσε τους μνηστήρες, οι πατεράδες τους οργίστηκαν και ζητούσαν εκδίκηση. Τέλος, η παντοτινή προστάτρια του η Αθηνά έφερε στο νησί την ειρήνη.